Program profilaktyki chorób odkleszczowych

Narodowego Instytutu Geriatrii, Reumatologii i Rehabilitacji

Narodowy Instytut Geriatrii, Reumatologii i Rehabilitacji im. dr hab. med. Eleonory Reicher, w partnerstwie z Fundacją Aktywności Społeczno-Ekonomicznej (FASE), w okresie od 1.07.2020 r. do 30.06.2023r. realizuje projekt pt. „Program profilaktyki chorób odkleszczowych Narodowego Instytutu Geriatrii, Reumatologii i Rehabilitacji” nr POWR.05.01.00-00-0005/20 w ramach Programu Wiedza Edukacja Rozwój, współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego. Projekt realizowany jest na terenie makroregionu centralnego, w województwach mazowieckim i łódzkim.

Borelioza z Lyme jest najczęściej występującą na półkuli północnej chorobą przenoszoną przez kleszcze. Czynnikiem etiologicznym są krętki z gatunku Borrelia burgdorferi sensu lato. Na obszarach endemicznych boreliozy z Lyme ryzyko zakażenia człowieka przez Borrelia burgdorferi sensu lato jest zdeterminowane przez ilość i częstość występowania zakażonych kleszczy (wektorów). Tereny naturalnego bytowania kleszczy w środowisku; grunty orne, sady, łąki i pastwiska, grunty leśne oraz zadrzewione i zakrzewione wg danych z 2017 roku stanowią ok 70% powierzchni makroregionu centralnego. Ryzyko to determinowane jest także przez zachowania ludzkie, które wpływają na prawdopodobieństwo ukłucia przez kleszcza. Osobami szczególnie narażonymi ze względu na wykonywany zawód są:

pracownicy leśni,
rolnicy i zamieszkujący tereny wiejskie,
żołnierze,
biolodzy pracujący w środowisku naturalnym,
wykonujący inne prace w terenie, np. elektromonterzy prowadzący i nadzorujący linie energetyczne, pracownicy wykonujący melioracje itp.

Ryzyko związane jest też z uprawianiem hobby i innych czynności w czasie wolnym od pracy – dotyczy:

myśliwych,
wędkarzy,
uczestników atrakcji przyrodniczo-krajoznawczych,
uczestników obozów przetrwania,
zbieraczy runa leśnego.

Narażenie występuje też w środowisku przydomowym, u osób podejmujących aktywność fizyczną na świeżym powietrzu, wśród roślinności, która sprzyja przetrwaniu kleszczy (ogrodnictwo).

Głównym celem projektu:

jest zmniejszenie zapadalności i poprawa wykrywalności boreliozy z Lyme, poprzez działania edukacyjno-informacyjne i diagnostyczne wśród osób z populacji w wieku aktywności zawodowej (w wieku min. 15 lat), ze szczególnym uwzględnieniem osób z grup ryzyka ze względu na wykonywany zawód i uprawiane hobby.

Cele Szczegółowe:

• Poprawa poziomu wiedzy i świadomości z zakresu epidemiologii i profilaktyki boreliozy z Lyme przez ukierunkowaną edukację wśród uczestników programu,
• Poprawa dostępności diagnostyki w kierunku boreliozy przez udostępnienie testów diagnostycznych na poziomie POZ u osób z nietypową postacią rumienia wędrującego,
• Zwiększenie liczby wykrytych przypadków boreliozy wczesnej wśród uczestników programu,
• Zmniejszenie liczby rozpoznań późnych stadiów boreliozy z Lyme, takich jak neuroborelioza, borelioza stawowa, Lyme carditis, poprzez wczesne wykrywanie choroby.

Działania podejmowane w ramach projektu mają na celu efektywne wdrożenie programu profilaktyki chorób odkleszczowych, wypracowanie współpracy pomiędzy wysokospecjalistycznym ośrodkiem a lekarzami podstawowej opieki zdrowotnej oraz szpitalami ogólnymi, w celu przeciwdziałania zjawisku fragmentacji opieki nad pacjentem, w zakresie koordynowanych ścieżek kierowania pacjentów do dalszej diagnostyki i leczenia oraz zwiększenie świadomości zdrowotnej społeczeństwa o chorobach przenoszonych przez kleszcze.

Kto może wziąć udział w projekcie?

• Personel medyczny – lekarze i pielęgniarki z placówek Podstawowej Opieki zdrowotnej, których siedziba znajduje się na terenie makroregionu centralnego (województwo mazowieckie, łódzkie),
• Osoby w wieku aktywności zawodowej (min. 15 lat) z woj. mazowieckiego i łódzkiego, w szczególności zamieszkujące regiony częstego występowania kleszczy i wykonujące zawody, które sprzyjają podwyższonemu ryzyku kontaktu z tymi pasożytami.

Informacje dla pacjenta

Borelioza z Lyme ma charakter choroby postępującej, w której można wyodrębnić kolejne jej stadia. Objawy dotyczą wielu układów i mogą się pojawiać z różnym nasileniem. Zakażenie może przybierać formy od bezobjawowego do ciężkich przypadków z nieodwracalnymi zmianami najczęściej w obrębie układu nerwowego i stawowego.
We wczesnej fazie (I stadium), po kilku dniach lub tygodniach od chwili zakażenia, pojawia się rumień wędrujący i inne miejscowe zmiany, którym mogą towarzyszyć objawy grypo-podobne. W II stadium (zakażenie rozsiane) dochodzi do zakażenia wielu narządów i układów; pojawiają się dolegliwości ze strony ośrodkowego lub obwodowego układu nerwowego, układu kostno-stawowego lub układu krążenia. Późna borelioza z Lyme charakteryzuje się nieodwracalnymi zmianami stawowymi, uszkodzeniem układu nerwowego w postaci encefalopatii lub uszkodzeniem nerwów czaszkowych, obwodowych, a także przewlekłym zanikowym zapaleniem skóry.

Lista placówek POZ realizujących program profilaktyki chorób odkleszczowych (Lista)

Ankieta uczestnika programu (Pobierz plik)

Formularz zgłoszeniowy do programu (Pobierz plik)

Informacje dla lekarzy i placówek POZ

Placówki Podstawowej Opieki Zdrowotnej przyjmujące pacjentów w ramach umowy z NFZ zainteresowane współpracą w ramach projektu pt. „Program profilaktyki chorób odkleszczowych Narodowego Instytutu Geriatrii, Reumatologii i Rehabilitacji” zapraszamy do kontaktu z Biurem Projektu.

Ogłoszenie o naborze placówek POZ (Pobierz plik)

Formularz ofertowy (Pobierz plik)

Oświadczenie o spełnieniu warunków udziału (Pobierz plik)

Oświadczenie o wyrażeniu zgody na publikację (Pobierz plik)

Regulamin Rekrutacji (Pobierz plik)

Wzór Umowy (Pobierz plik)

Informacje dla placówek POZ i lekarzy (Pobierz plik)

Formularz zgłoszenia kadry medycznej + udziału w szkoleniu – pracownicy placówek POZ (Pobierz plik + Pobierz plik)

Terminy szkoleń dla lekarzy i pracowników POZ:

16 marca 2021 r. godz. 10.00-15.00 (szkolenie zdalne)

16 lipca 2021 r. – szkolenie zdalne

16 sierpnia 2021 r. – szkolenie zdalne

od października 2021 r. udostępniane jest szkolenie 2 godzinne e-learning

Współpraca obejmuje:

1. Komponent edukacyjny dla lekarzy i pielęgniarek z POZ mający na celu podniesienie wiedzy oraz kompetencji praktycznych w zakresie epidemiologii chorób odkleszczowych, wczesnej diagnostyki i leczenia boreliozy z Lyme zgodnie z przyjętymi standardami i rekomendacjami oraz zasad realizacji programu,
2. Komponent badawczy: konsultacje w POZ dla osób z grupy docelowej, w wieku aktywności zawodowej, przeprowadzenie badań diagnostycznych,
3. Konsultacje u specjalisty w zakresie chorób zakaźnych,
4. Działania edukacyjno-informacyjne dla pacjentów i osób z grup ryzyka.

Biuro Projektu:

„Program profilaktyki chorób odkleszczowych Narodowego Instytutu Geriatrii, Reumatologii i Rehabilitacji”
ul. Spartańska 1, 02-637 Warszawa
Tel. 0-22 670-95-76
adres email: odkleszczowe@spartanska.pl